Tır ölçüleri ve tır dorse uzunluğu gibi ölçüler, taşımacılık sektöründe oldukça önemli bir yere sahiptir denebilir. Önemi sebebiyle taşımacılık işi yapan veya bu hizmeti almak isteyenlerin standart tır ölçüleri ve tır dorse ölçüleri hakkında bilgi sahibi olmaları gerekir. Tır ölçüleri, tırların yasal olarak belirlenmiş en fazla genişlik, yükseklik ve uzunluk ölçüleri olarak özetlenebilir. Bu ölçüler, taşımacılık için kullanılan tırların güvenli bir biçimde yollarda seyahat edebilmeleri ve taşımacılık yapabilmeleri için belirlenir. Tır ölçüleri, yasal kurallara bağlı olmak üzere ülkeden ülkeye değişiklik gösterebilir.
Türkiye’de yasaların izin verdiği tır ölçüleri şu şekildedir:
Avrupadaki standart ölçülerin de Türkiye’de kullanılan ölçülerden pek uzak olmadığını ancak genel anlamda kıtasal bir standart olmadığı ve ülkeden ülkeye değişiklik görülebileceğini söylemek doğru olacaktır. Tır ölçüleri konusunda bilinmesi gereken bir diğer önemli nokta ise ağırlık sınırlarıdır. Tırların taşıyabilecekleri azami ağırlık, ülkeye göre farklılık gösterebilir.
Taşıma kapasitesi ve maliyet etkilerinin lojistik ve taşıma işlemleri içerisinde son derece önemli bir rol oynadığı söylenebilir. Taşıma kapasitesi, bir taşıma aracının ya da nakliyat vasıtasının ne kadar yük taşıyabileceğini yani vasıtanın taşıma yapacağı bölümünün iç hacmini belirler. Bu kapasite, hem aracın fiziksel yapısına hem de taşınması gereken ürün ya da yükün türüne, ağırlığına ve de ölçülerine bağlı olur. Taşıma kapasitesini etkileyen faktörler arasında taşıma aracına bağlı olan faktörler olarak aracın taşıma bölümünün ölçüleri, akslarının sayısı, yüksekliği ve genişliği yer alır, ürüne bağlı faktörler olarak da ürünün yoğunluğu, ağırlığı ve paketlenme biçimi etkili olacaktır. Daha yüksek taşıma kapasitesi ile birlikte tek seferde daha fazla yük taşıma olanağı sağlanır ancak aynı zamanda daha büyük araçlar gerektirmesi sebebiyle de hem araç, hem şoför hem de yakıt giderlerinin arttığı görülebilir. Bu durumda maliyetlerle taşınan ürün arasında rahatlıkla ilişki kurulabilir.
Taşıma kapasitesi ve maliyetleri arasında bulunan ilişkinin oldukça karmaşık olduğu söylenebilir. Basit mantık olarak daha büyük kapasite için genellikle daha büyük araçlar gerekir ve bu da işletme maliyetlerinin artmasına sebebiyet veriyor olabilir. Daha büyük bir taşıma kapasitesi ile nakliyat maliyetleri genellikle daha fazla yük taşınması sebebiyle düşürülebilir, yani ton başına düşen maliyet azaltılabilir. Taşıma kapasitesinin ve maliyetlerin doğru biçimde yönetilmesi, taşımacılık stratejilerinin doğru şekilde planlanması için büyük önem arz eder. Doğru bir sonuç ve efektif bir çalışma yöntemi benimsenmesi için taşıma kapasitesi, taşınan yük miktarı, taşıma yöntemi ve taşıma vasıtasının seçimi gibi faktörler hep birlikte ele alınmalı ve aralarında bir denge sağlanmaya çalışılmalı. Bu çalışma doktrini nakliyat süreçlerinin verimli ve ekonomik bir şekilde yürütülmesini sağlar.
Tır modelleri farklı taşıma ihtiyaçlarına göre farklı şekillenir ve birbirlerinin cevap veremediği ihtiyaçlara yanıt verirler. Her bir modelin farklı özellikleri bulunur ve farklı koşullar için kullanılır. Bu tır modelleri için Tenteli, Konteyner, Çekici, Dorsey ve Soğuk Zincir Tırlar örnek verilebilir. Özellikleri ise şu şekilde açıklanabilir:
Sıkça Sorulan Sorular
Standart bir tırın taşımacılığını yapabileceği ürünün ne kadar miktarını taşıyabileceğini gösteren hacim ölçüsü için net bir ölçü vermek aracın boyutlarına ve yapılandırılmasına bağlı olarak zor olacak olsa da standart bir tırın taşıma kapasitesi yani iç hacmi yaklaşık olarak 82 ile 90 metreküp arasında değişir bir olacaktır. Bu ölçü birimleri aynı zamanda taşımacılığın yapıldığı ve de tırın bulunduğu coğrafi bölgedeki yasal düzenlemelere bağlı olarak değişiklik gösterebilir.
Tır kasası ya da dorse olarak adlandırılan araç parçasının ölçülerine dair tırın genişliğinin dorsesi hariç 2.60 m olması gerektiği, yüksekliğinin dorse hariç 4.20 metre olması gerektiği, uzunluğu çekici ve dorsesi dahil olmak üzere 18.75 metre olması gerektiği söylenebilir.
1 dorsenin 13.60 metre olarak standart alındığı bir durumda iç hacmi yüksekliğe göre değer değiştirecek olsa dahi 80 ile 110 metre küp arasındaki değerlere yakın bir değer bulunacağı söylenebilir.
Tır dorsesine dair yönetmelikte bulunan ölçülere göre;
Boy: Maksimum 16,50 metre
Genişlik: Maksimum 2,60 metre
Yükseklik: Maksimum 4 metre
Ağırlık: Maksimum 40 ton olmalıdır.
Tır dorse uzunluğu, tırın dorsesi ile birlikte 18 metre 75 santimetreyi geçmemesi kuralını sağlamalıdır.
Tır uzunluğu maksimum 18 metre 75 santimetre olabilir.
Standart tır dorse ölçüleri boyun 16.50 ile 16 metre arasında olduğu, genişliğin 2.60 ile 2 arasında olduğu, yükseklik ölçüsünün ise maksimum 4 metreyi bulduğu ölçülerdir diyebiliriz.
Tenteli tırların yerden yüksekliği tırlar için maksimum yükseklik ölçüsünün etrafında dolaşıyor denebilir. Maksimum ölçüye yakın olarak 4 metre civarında bulunan tırlar, tekerleklerinin yüksekliklerine ve havaya da bağlı olmak üzere biraz farklılık gösterebilir.
En uzun tır dorsesi tırın dorsesiz haline de bağlı olmak üzere değişiklik gösterebilir ancak dorsesi ile birlikte tırın uzunluğu 18 metre 75 santimetreyi geçmemelidir.
Tır dorse genişliği iki yüz altmış (260) santimetreyi geçmeyecek şekilde dizayn edilmelidir.
Tır dorsesinin yerden yüksekliği maksimum olarak ülkeden ülkeye farklılık gösterse de genel olarak kabul edilen kural 4 metreyi geçmemelidir.
English
Russian